Sepsa to jedno z najgroźniejszych powikłań, jakie może spotkać pacjenta w szpitalu. Choć świadomość społeczna wciąż jest niewystarczająca, lekarze doskonale wiedzą, jak szybko ta choroba potrafi wymknąć się spod kontroli i doprowadzić do tragedii. Sepsa, nazywana także posocznicą, to skrajna reakcja organizmu na zakażenie. Dostanie się bakterii lub ich toksyn do krwiobiegu wywołuje lawinę procesów zapalnych, które uszkadzają narządy i mogą prowadzić do śmierci.
Jak rozpoznać sepsę i jakie niesie zagrożenia
Sepsa nie zawsze objawia się typowo, dlatego bywa tak trudna do rozpoznania. Najczęściej występują nagła gorączka, przyspieszony oddech, spadek ciśnienia, zmiany skórne czy splątanie. W zaawansowanej fazie może dojść do wstrząsu septycznego, niewydolności wielonarządowej, a nawet zgonu.
Do zakażenia może dojść praktycznie wszędzie – zarówno na salach operacyjnych, jak i w wyniku powikłań pooperacyjnych, infekcji dróg moczowych, zapalenia płuc czy zakażeń ran. W szpitalach dodatkowym ryzykiem są bakterie oporne na antybiotyki. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), sepsa odpowiada za około 11 milionów zgonów rocznie na świecie. W Polsce, jak podaje Narodowy Fundusz Zdrowia, śmiertelność w przypadku sepsy sięga 30-50%, w zależności od wieku pacjenta i stanu zdrowia. Największe ryzyko dotyczy osób starszych, noworodków oraz pacjentów z obniżoną odpornością, np. w wyniku chorób przewlekłych.
Statystyki są nieubłagane – według raportu Polskiego Towarzystwa Intensywnej Terapii w ciągu ostatniej dekady liczba hospitalizacji z powodu sepsy wzrosła o kilkadziesiąt procent. Z jednej strony wynika to z bardziej zaawansowanej diagnostyki, z drugiej – z rosnącej liczby pacjentów w podeszłym wieku i większej liczby zabiegów inwazyjnych.
Odpowiedzialność lekarzy i znaczenie ubezpieczenia OC
Sepsa to temat trudny również z punktu widzenia prawnego. W wielu przypadkach rodziny pacjentów, którzy zmarli w wyniku sepsy, decydują się na dochodzenie swoich praw w sądzie, oskarżając lekarzy o zbyt późne rozpoznanie lub nieprawidłowe leczenie. I choć nie każda taka sprawa kończy się wyrokiem skazującym, to coraz częściej padają wysokie kwoty roszczeń.
Według danych z raportu Naczelnej Izby Lekarskiej oraz Rzecznika Finansowego w ciągu ostatnich pięciu lat liczba roszczeń związanych z zakażeniami szpitalnymi, w tym sepsą, wzrosła o blisko 40% (https://www.prawo.pl/zdrowie/zakazenia-szpitalne-zagadnienia-medyczne-prawne-i-ekonomiczne,236946.html). Rekordowe sprawy opiewały na milionowe odszkodowania. Dlatego tak ważne jest, by lekarze byli świadomi swojej odpowiedzialności i mieli odpowiednią ochronę w postaci OC dla lekarzy.
Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 29 kwietnia 2019 roku każdy lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Polisa ta chroni w przypadku roszczeń o błędy medyczne, w tym także sytuacje związane z nierozpoznaniem sepsy czy nieprawidłowym leczeniem.
Warto pamiętać o kilku kluczowych kwestiach związanych z OC lekarza:
- Minimalne sumy gwarancyjne określone w przepisach mogą nie wystarczyć przy dużych sprawach odszkodowawczych.
- Lekarze zatrudnieni w szpitalach powinni sprawdzić, czy polisa placówki obejmuje ich działania i w jakim zakresie.
- Coraz więcej medyków decyduje się na rozszerzenie ochrony poprzez dobrowolne ubezpieczenie OC, które zwiększa poczucie bezpieczeństwa.
- Ubezpieczenie może również obejmować ochronę prawną w przypadku procesów sądowych związanych z roszczeniami pacjentów.
Każdy z tych elementów ma ogromne znaczenie w codziennej praktyce, szczególnie w sytuacjach granicznych, takich jak leczenie pacjentów z sepsą.
Przyszłość medycyny w walce z sepsą
Na szczęście współczesna medycyna nie stoi w miejscu. Coraz więcej uwagi poświęca się wczesnej diagnostyce sepsy. Powstają nowe testy, które pozwalają w ciągu kilkudziesięciu minut wykryć zagrożenie i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Najważniejsze działania podejmowane przez środowisko medyczne i organizacje międzynarodowe w walce z sepsą obejmują:
- Rozwój diagnostyki molekularnej i sztucznej inteligencji, które pozwalają szybciej wykrywać pierwsze oznaki sepsy.
- Szkolenia personelu medycznego i kampanie społeczne zwiększające świadomość o zagrożeniu sepsą.
- Wdrożenie programów profilaktyki zakażeń szpitalnych, co zmniejsza ryzyko rozwoju sepsy.
- Globalne inicjatywy, takie jak program WHO uruchomiony w 2023 roku, którego celem jest zmniejszenie liczby zgonów i poprawa standardów leczenia.
Odpowiedzialność za zdrowie i życie pacjenta jest ogromna, a presja w pracy lekarza stale rośnie. Dlatego kluczowe jest nieustanne doskonalenie procedur, technologii oraz ochrony prawnej, aby jeszcze skuteczniej sprostać wyzwaniom takim jak sepsa. Dbałość o wiedzę, umiejętności oraz odpowiednie zabezpieczenie prawne w postaci OC dla lekarzy to dziś niezbędne elementy pracy w zawodzie medycznym.